Pozew o waloryzacje w sprawie kontraktów zawartych na podstawie ustawy PZP z 2004 r. – instrukcja obsługi

Waloryzacja kontraktów publicznych to temat rzeka. Zamawiający biorąc pod uwagę postanowienia ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców o tym, że strony ponoszą zwiększony koszt wykonania zamówienia publicznego w uzgodnionych częściach zawierają aneksy waloryzacyjne. Niestety ww. ustawa nie precyzuje w jakich proporcjach ten zwiększony koszt ma być poniesiony przez wykonawcę i zamawiającego. 

Ważne jest przy podpisaniu aneksu, żeby nie zamknąć sobie drogi do dochodzenia roszczenia przed sądem. Zamieszczenie w aneksie sformułowania, że wyczerpuje on roszczenia lub nawet brak w aneksie zastrzeżenia, że nie wyczerpuje to roszczeń wykonawcy powoduje, że wykonawca nie będzie mógł w procesie sądowym dochodzić tych należności, gdyż sąd na 99,99% uzna, że aneks był właśnie zawierany w tym celu aby w sposób kompleksowy rozwiązać spór między stronami co do waloryzacji. Czyli pierwsza rzecz to zamieszczenie w aneksie waloryzacyjnym klauzuli, że aneks nie wyczerpuje roszczeń wykonawcy z tytułu wzrostu kosztów realizacji umowy.  

Dalej kwestia podstawy prawnej powództwa. Główną podstawą jest art. 357(1) § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej „k.c.”) – nadzwyczajna zmiany stosunków oraz alternatywnie art. 632 k.c. który mówi o waloryzacji wynagrodzenia ryczałtowego dla umów o dzieło – jeżeli w umowie której dotyczy waloryzacja posiada elementy umowy o dzieło. Art. 357(1) § 1 k.c., stanowi:

„Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.”

Natomiast w świetle art. 632 § 2 k.c., „Jeżeli jednak wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.”

Różnica w przepisach jest dość istotna, gdyż w art. 357(1) k.c. koniecznym jest wykazanie nadzwyczajnej zmiany stosunków. Natomiast w art. 632 k.c., Ustawodawca mówi tylko o zmianie stosunków bez  rozważania interesu stron w kontekście zmiany umów. Chodzi o zapewnienie ekwiwalentności świadczeń. Sąd nie jest związany podstawą prawną żądania.

Dalej musimy wykazać wzrost kosztów realizacji zamówienia. Po za podawaniem ogólnych danych ekonomicznych takich jak inflacja, stopy procentowe warto skonfrontować oferty firm podwykonawczych czy dostawców z czasu kiedy składana z aktualnymi ofertami. Zalecanym wydaje się zawnioskowanie o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu kosztorysowania robót względnie z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw na fakt zaistnienia nadzwyczajnego wzrostu kosztów. Ważną, rzeczą jest to, żeby wykazać że oferta którą złożyliśmy była prawidłowo skalkulowana. Zamawiający może wskazywać, że strata jaką ponosi (może ponieść) wykonawca nie wynika ze wzrostu cen ale z tego powodu, ze oferta była źle skalkulowana.  

Pozew podlega opłacie.  W wypadku wartości przedmiotu sporu przewyższa 20.000 zł, pozew podlega opłacie stosunkowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, nie wyższej jednak niż 200.000 zł. Wartość przedmiotu sporu to kwota pieniężna, której zasądzenia na swoją rzecz będzie domagał się wykonawca od zamawiającego. 

r.pr. Michał Szczodry